't baesem sjtaeke
't baesemsjtaeke geit ver truuk in de gesjiedenis.
Zoea waerdje in de Romeinse tied al 't vernuujingsfiëst gevierdj tiedes 't huweliksfiëst van vader Zon en mooder Aarde, hiej waerdje gebroek gemaaktj van de baesem om aan te gaeve det 't hoes gereinigd waas en det men bereid waas 't nuuje (de gaste) te ontvangen. Wiej kentj men immers baeter aangaeve det 't hoes sjoean is den door 't instrument woeamit men haet gereinigd en dus neet miër nuedig haet, boete te hange.
In 742 kwoom in de gesjrifte van kerk al teikene van 't gebroek van de baesem, de takkeboes die men van däör toet däör leet gaon om dao 't kwaod aan aaf te vaege, tiedes 't vernuujingsfiest waerdje dae takkeboes verbrandj.
Op 't sjilderie van P. Breughel "strijd tussen carnaval en vasten" oet 1959 kumtj men auch al de baesem taege.
Taegewäördig waerdj de baesem es teiken van gastvriejheid nog steeds gebroektj. Väörnamelik langs de Duitse Moesel waerdj de baesem biej de Strausswirtschaft, auch waal hecksen- of besenwirtschaft genoemdj, boete gehangen es teiken det ze aope zeen en de gaste dus welkom zeen. De wiene zeen gerieptj, de wirtschaft is gepoetsjt en 't fiëst ken beginne.
Auch in Oostenriek kumtj men 't gebroek taege. De wienboer, ein Hauer, sjtiktj baove zien oethangbördje ein sjtang mit aan het oeteinde eine dennetakkebössel, ein Föhrenbuschel, es teiken det zien preuflokaal geäöpendj is.
Tiedes de vastelaovendj geit de Sjaopswei in Häör auch baesemsjtaeke es teiken det 't fiëst ken beginne. Mit meziek trekke wae door 't dörp om de baesems taege ein vriejwillige biejdraage aan te beeje. De baesems waere gesierdj mit ein vasteloavesvlegske en serpetines in de vastelaoveskläöre.
Mer väördet 't zoea wiet is mot d'r nog väöl gebäöre: in december kinne wae gaon "rooje", dit geit neet iërder omdet de birke den nog neet blaadloos zeen en auch neet later omdet d'r den kans is det ze al oetlaupe, nao 't rooje waere d'r boessele van gemaaktj diej later ingesjteeld waere. Sinds 2021 hubbe wae eine eige birkeboes aangeplantj woea wae haopelik jaorliks gebroek van kinne maake.
Hiejboave ein paar filmkes äöver 't baesemsjtaek en de link nao karnavalskriebels woea in 't baesemsjtaeke tiedes de coraneperiode waerdj weergegaeve.
Hiejonger foto's van 't binje van eine birkepoes, ein baesem in volle glorie, ein strausswirtschaft in duitsland en ein Föhrenbuschel in Oostenriek.
